Zachowanie człowieka nieodzownie połączone jest z ruchem. Nawet jeśli piszemy, czytamy, mówimy to jest to ruch. Dzięki niemu potrafimy nawiązywać kontakty społeczne, potrafimy wyrazić swoje emocje, a przede wszystkim zaspokajamy swoje potrzeby i odpoczywamy. Nasz mózg z kolei opracowuje wszystkie informacje pochodzące z ruchu. Nie powinien więc dziwić fakt, że pojawia się tak wiele zaburzeń ruchowych, które w znacznym stopniu wpływają na zachowanie. Jednym z takich zaburzeń jest właśnie dyspraksja.
Co to jest dyspraksja?
Dyspraksja cechuje się problemami występującymi w obszarze motoryki małej i dużej, czyli np. z bieganiem, skakaniem, grami sportowymi, zabawą przedmiotami wymagającymi manipulacji, z utrzymaniem porządku oraz słabą koordynacją wzrokowo- ruchową. Natomiast niski poziom motoryki małej charakteryzuje się trudnościami z samoobsługą i motoryką oralną (czyli ssanie, połykanie, oddychanie), a także z trudnościami w opanowywaniu nowych umiejętności motorycznych. Podsumowując: dyspraksja to trudność w robieniu czegoś. W teorii integracji sensorycznej, dyspraksja to trudność planowania i wykonywania prawidłowej sekwencji niewyuczonych, nieuwewnętrznionych zachowań motorycznych.
Dzieci z dyspraksją
Dzieci z dyspraksją muszą ciągle myśleć, jak zaplanować jakiś ruch. To z kolei ogranicza ich sprawność i tempo uczenia się nowych rzeczy, a także ogranicza precyzyjne wykonanie nowych zadań. Takie dzieci mają problemy z wymyślaniem, koordynacją i wykonaniem określonych ruchów. Są zdezorganizowane w wielu aspektach swojego zachowania i każdego zadania musi uczyć się na nowo. Dzieci z dyspraksją są również niezgrabne ruchowo, często upadają i nabijają sobie siniaki. Uderzają w przedmioty, mają trudności z układaniem puzzli, wycinaniem, kolorowaniem, klejeniem i korzystaniem ze sprzętu znajdującego się na placu zabaw. Wymagają znacznie więcej pomocy ze strony rodziców oraz opiekunów niż inne dzieci w ich wieku. Należy jednak podkreślić, że rozwój intelektualnych takich dzieci jest jak najbardziej prawidłowy. Rozwój ruchowy w zakresie tzw. “kamieni milowych” może być jednak nieco opóźniony. Obserwuje się natomiast duże opóźnienia w zakresie samoobsługi (np. zapinanie guzików, wiązania sznurowadeł, ubierania się i rozbierania się, posługiwania się sztućcami itp.).
Diagnoza dyspraksji
Diagnoza dyspraksji wymaga oceny funkcji dotykowych i przedsionkowo – proprioceptywnych. Wiele informacji możemy uzyskać podczas obserwacji swobodnej zabawy dziecka ( spontanicznej) oraz wywiadu z rodzicami. W obserwacji klinicznej natomiast dostrzega się , że dzieci te mają duży problem z przyjęciem i utrzymaniem pozycji zgięciowej na plecach oraz w trakcie próby dotykania poszczególnymi palcami do kciuka. Również z wykonywaniem sekwencyjnych zadań (np. chodzenia stopa za stopą). Pamiętajmy, że, diagnoza integracji sensorycznej w zakresie zaburzeń ruchowych o bazie sensorycznej powinna być wykonana przez wykwalifikowanego terapeutę. Ważne jest też to, aby to było w gabinecie integracji sensorycznej, w którym znajduje się odpowiednio dostosowany do diagnozy sprzęt.