Zaburzenia koncentracji u dziecka mogą mieć różne przyczyny, a jedną z nich jest nieprawidłowa integracja sensoryczna. Z tym często zmagamy się zwłaszcza na początku roku szkolnego we wrześniu i październiku. To właśnie wtedy trafia do nas najwięcej dzieci z takimi trudnościami. Jak rozpoznać te trudności, w jakich sytuacjach się objawiają oraz jakie kroki podjąć? Dowiedz się, jak pomóc dziecku.
Czym są zaburzenia koncentracji u dziecka?
Zaburzenia koncentracji u dziecka to trudności w utrzymaniu uwagi na jednym zadaniu przez dłuższy czas. Dzieci, które borykają się z tym problemem, często mają problemy z wykonywaniem prostych poleceń. Łatwo się rozpraszają, a ich wyniki w nauce mogą być gorsze niż u rówieśników. Brak koncentracji nie tylko wpływa na codzienne funkcjonowanie, ale także może prowadzić do frustracji i obniżenia poczucia własnej wartości. Wbrew pozorom nie można tego bagatelizować, ponieważ to wyraźnie wpływa na komfort życia i funkcjonowania w grupie dla takiego dziecka.
Dlaczego zaburzenia koncentracji mogą wynikać z integracji sensorycznej?
Jedną z mniej oczywistych, ale kluczowych przyczyn zaburzeń koncentracji u dziecka, jest zaburzenie w zakresie integracji sensorycznej. Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg odbiera, organizuje i interpretuje bodźce ze środowiska zewnętrznego (dźwięki, zapachy, dotyk) oraz wewnętrznego (pozycja ciała, równowaga). Kiedy ten proces nie przebiega prawidłowo, dziecko może mieć trudności z koncentracją, ponieważ jego układ nerwowy nie radzi sobie z przetwarzaniem zbyt dużej liczby bodźców.
Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej mogą odczuwać nadwrażliwość na dźwięki, światło, zapachy lub dotyk, co sprawia, że łatwo się dekoncentrują. Mogą także poszukiwać dodatkowej stymulacji (np. poprzez ciągłe wiercenie się), co także negatywnie wpływa na ich umiejętność skupienia się na jednym zadaniu.
Kiedy można zauważyć zaburzenia koncentracji?
Zaburzenia koncentracji u dziecka można zauważyć już na wczesnym etapie rozwoju, np. w wieku przedszkolnym, gdy dziecko zaczyna wykonywać zadania wymagające skupienia, takie jak rysowanie, budowanie z klocków czy słuchanie instrukcji nauczyciela. Objawy mogą nasilać się w sytuacjach, gdy dziecko musi przez dłuższy czas skupić się na jednej czynności, np. podczas nauki w szkole, pisania pracy domowej lub uczestniczenia w zajęciach grupowych.
Warto zwrócić uwagę na następujące sygnały:
- Dziecko szybko się rozprasza i ma trudności z powrotem do przerwanej czynności.
- Często przerywa innym, ponieważ nie potrafi czekać na swoją kolej.
- Ma problemy z organizacją zadań, nie kończy rozpoczętych projektów.
- Wydaje się, że nie słucha, kiedy ktoś do niego mówi.
- Jest nadmiernie pobudzone lub, przeciwnie, apatyczne.
Jakie sytuacje wywołują brak koncentracji?
Brak koncentracji u dziecka najczęściej występuje w sytuacjach wymagających skupienia na jednym zadaniu przez dłuższy czas. W warunkach szkolnych i przedszkolnych mogą to być:
- Zajęcia dydaktyczne, takie jak czytanie, liczenie lub nauka pisania.
- Wykonywanie poleceń nauczyciela, zwłaszcza tych składających się z kilku kroków.
- Zajęcia manualne, które wymagają precyzji, np. kolorowanie w obrębie linii.
- Prace grupowe, gdzie dziecko musi współpracować z innymi, a jednocześnie koncentrować się na zadaniu.
Poza szkołą brak koncentracji może być widoczny podczas codziennych aktywności, takich jak ubieranie się, sprzątanie pokoju czy jedzenie posiłku.
Jak te zaburzenia wpływają na zachowanie i wyniki w szkole?
Zaburzenia koncentracji mogą negatywnie wpłynąć na zachowanie dziecka w szkole lub przedszkolu. Dzieci z trudnościami w skupieniu uwagi często są postrzegane jako nieposłuszne, nadpobudliwe lub „niegrzeczne”, ponieważ nie potrafią dostosować się do wymagań szkolnych, takich jak długotrwałe siedzenie w ławce czy słuchanie wykładu.
W efekcie dzieci te mogą osiągać gorsze wyniki w nauce, mieć trudności w relacjach z rówieśnikami, a ich pewność siebie może maleć. Z powodu częstych niepowodzeń szkolnych pojawia się frustracja. W skrajnych przypadkach dziecko może nawet unikać zajęć edukacyjnych, co prowadzi do pogłębiania problemów.
Dlaczego warto zdiagnozować zaburzenia koncentracji w gabinecie integracji sensorycznej?
Jeśli zauważysz u dziecka trudności z koncentracją, warto skonsultować się z profesjonalnym gabinetem integracji sensorycznej. Terapia integracji sensorycznej jest prowadzona przez dyplomowane terapeutki, które posiadają szeroką wiedzę na temat przetwarzania sensorycznego i jego wpływu na rozwój dziecka. Ważne jest, aby wybierać specjalistów, którzy mają odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie, a nie jedynie krótki kurs. Zaufajcie nam, mamy już z tym dużo doświadczenia 😉
Diagnoza integracji sensorycznej pozwoli dokładnie określić, czy zaburzenia koncentracji wynikają z problemów z przetwarzaniem bodźców. Jeśli tak, terapia może znacząco poprawić funkcjonowanie dziecka. Podczas terapii, dziecko uczy się, jak lepiej organizować bodźce, co może prowadzić do poprawy koncentracji, lepszych wyników w nauce oraz większej stabilności emocjonalnej.