Terapia integracji sensorycznej w dużej mierze oparta jest na ruchu, który odgrywa niezwykle ważną rolę dla mózgu, powodując jego lepsze ukrwienie i dotlenienie. Nasz układ nerwowy jest dzięki temu lepiej rozwinięty, a także lepsza jest nasza psychomotoryka. Jednakże najważniejsze jest, że dzięki ruchowi, dziecko poprawia swoją percepcję bodźców, nie nudzi się tak szybko (przede wszystkim podczas zajęć stolikowych).
Terapia integracji sensorycznej w autyzmie – jaka powinna być?
Należy jednak podkreślić, że terapia SI zależy przede wszystkim od właściwego doboru ćwiczeń, stopnia ich intensywności, a także liczby powtórzeń tychże ćwiczeń. Podstawowym zadaniem terapii integracji sensorycznej w autyzmie jest zmniejszenie stopnia przeciążenia układów sensorycznych. Dziecko musi umieć radzić sobie z nimi, co z kolei przełoży się na lepsze funkcjonowanie w codziennym życiu. Taka terapia jest niestety długotrwała i musi być systematyczna. Oczywiście zanim przejdziemy do terapii integracji sensorycznej, konieczne jest wykonanie diagnozy sensorycznej, a dokładniej diagnozy przetwarzania bodźców sensorycznych. Jak już wspominaliśmy w naszych wcześniejszych wpisach, taką diagnozę powinien przeprowadzić doświadczony terapeuta SI w gabinecie, który dysponuje odpowiednim sprzętem do integracji sensorycznej. W proces terapii SI należy także aktywnie włączyć rodziców, aby pracowali z dzieckiem również w domu.
Strategie terapii SI w autyzmie
Aby terapia SI prowadzona z dzieckiem posiadającym zaburzenia neurorozwojowe przyniosła oczekiwane efekty, należy pamiętać o kilku najważniejszych technikach:
- zapobieganie zachowaniom niepożądanym;
- wyeliminowanie bodźców drażniących (np. stosowanie zatyczek do uszu, gdy hałas dla dziecka jest zbyt duży);
- odwrażliwianie – ale stopniowe (np. układu dotykowego – najpierw dotyk własny, potem woda a na końcu delikatne materiały);
- stosowanie tzw. zdań warunkowych (“jeśli skończysz to zadanie, to następne wybierzesz sam”);
- naprawianie błędów przez dziecko (“jeśli wyrzuciłeś te wszystkie klocki z pudełka, to teraz wrzuć je spowrotem ale z podziałem na kolory);
- zachęcanie do zastępczych zachowań, które są bardziej akceptowalne przez społeczeństwo;
- izolowanie od niepożądanych bodźców (należy jednak pamiętać, aby zastąpić je innymi).
W trakcie terapii SI dziecka z zaburzeniami neurorozwojowymi, musimy pamiętać również o:
- czasie (musi być stała kolejność działań terapeutycznych);
- przedmiotach (jeden przedmiot ma jedno, określone znaczenie);
- stałości osób (w otoczeniu dziecka);
- języku (należy stosować proste, wyraźne i jednoznaczne komunikaty, które przekazywane są w taki sam sposób).
Typowe zachowania w autyzmie
Terapia integracji sensorycznej w autyzmie wymaga, aby wziąć pod uwagę typowe zachowania charakterystyczne w tymże autyzmie:
- dzieci posiadają silne przywiązanie do nic nie znaczących przedmiotów;
- zachowania są schematyczne, powtarzające się;
- występuje obniżony próg odporności na ból;
- pojawiają się zaburzenia snu i odżywiania;
- wprawianie w ruch wirowy przedmiotów (np. pokrywek lub monet);
- nietypowe ruchy ciała (np. wyginanie);
- obsesyjne zainteresowanie wąską dziedziną (np. markami samochodów, dinozaurami);
- autoagresja;
- układanie przedmiotów w szereg i potrącanie ich.
Źródło: B.Odowska-Szlachcic, INTEGRACJA SENSORYCZNA W AUTYZMIE, Grupa Wydawnicza HARMONIA, Gdańsk 2021