W trosce o prawidłowy rozwój swojego maleństwa wiele młodych rodziców poszukuje odpowiedzi na pytanie o charakterystyczne cechy w rozwoju małego dziecka. Literatura przedmiotu oraz internet przedstawiają wiele tabeli i opisów jakie są etapy rozwoju małego dziecka. Niestety, w morzu informacji często łatwo się zgubić i wybrać te istotne.
Etapy rozwoju małego dziecka – opis
Wychodząc naprzeciw Waszym potrzebom, prezentujemy skrócony opis rozwoju małego dziecka (w diagnozie sensorycznej jest to dziecko do 4 roku życia). Co istotne, nie możecie patrzeć jedynie na charakterystyczne cechy na dany okres – każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim tempie. Jednakże, jeżeli widzicie niepokojące objawy warto skorzystać z pomocy specjalisty – fizjoterapeuty, terapeuty integracji sensorycznej czy logopedy. W przypadku małych dzieci trafnie i szybko postawiona diagnoza sensoryczna potrafi dać bardzo duże efekty, bez konieczności terapii.
1 miesiąc życia:
- dziecko ssie pierś i dużo śpi;
- w pozycji na brzuchu unosi delikatnie główkę;
- nogi i ręce są przykurczone, dłonie zaciśnięte w pięści;
- skupia wzrok na świetle latarki (podczas badań lekarskich);
- jeżeli wcale nie płacze warto się zastanowić czy dziecko ma siłę na płacz (czy nie jest chore).
2 miesiąc życia:
- unosi głowę i chwilę przytrzymuje;
- widzi ostro z odległości 30 cm;
- reaguje na dźwięki i zwraca się w kierunku głosu;
- wodzi wzrokiem za zabawką, która porusza się przed twarzą;
- rozwija mimikę, robi grymasy.
3 miesiąc życia małego dziecka:
- opiera się na przedramionach;
- w pozycji na plecach swobodnie obraca głową;
- trzyma mocno przedmioty włożone do ręki;
- zaczyna wodzić oczami za dalszymi obiektami;
- słucha dźwięków.
4 miesiąc życia:
- utrzymuje sztywno głowę;
- bawi się rączkami;
- sięga rączkami do zabawek, które są nad nim;
- poruszając grzechotką słucha dźwięku;
- wkłada przedmioty do buzi;
- uśmiecha się i pokazuje różne nastroje;
- wytwarza dźwięki: uuuu, iiii, baaaa, gaaaa.
5 miesiąc życia:
- opiera się na jednej ręce, a drugą sięga po zabawkę;
- unosi ręce i nogi do góry (tzw. pływanie);
- obraca się z brzucha na plecy;
- poznaje dotykiem, chce zobaczyć wiele rzeczy;
- wyciąga rączki po przedmioty;
- w pozycji na plecach bawi się nóżkami.
6 miesiąc życia małego dziecka:
- przekręca się z brzucha na plecy i odwrotnie;
- pełza do tyłu i okręca się;
- przekłada zabawki z ręki do ręki;
- wypuszcza przedmiot z ręki, gdy bierze kolejny;
- gaworzy rytmicznie;
7 miesiąc życia:
- siedzi chwilę bez podtrzymywania;
- szuka zabawek, które upadły;
- stuka zabawką o zabawkę, rzuca zabawki, lubi dźwięki;
- odkrywa możliwości swojego głosu.
8 miesiąc życia:
- siedzi pewnie bez podtrzymywania;
- zaczyna raczkować;
- naśladuje melodię głosu;
- sprawnie przekłada z ręki do ręki;
- wypowiada głoski: a, u, f;
- potrzebuje rytuałów;
9 miesiąc życia:
- sprawnie czworakuje;
- stoi oparte o meble;
- chwyta w palce okruszki;
- przekłada przedmioty;
- utrzymuje wspólne pole uwagi;
- lubi zabawy paluszkowe – jeżeli dziecko nie lubi kontaktu fizycznego, może tu się przydać diagnoza sensoryczna (przetwarzania bodźców przez dziecko).
10 miesiąc życia:
- chodzi bokiem przy meblach;
- zbiera przedmioty chwytem nożycowym;
- stara się wyjąć mniejszy przedmiot z większego;
- uderza klockami o siebie;
- rozumie proste polecenia, wspierane gestem: “daj to”;
- uśmiecha się do lustra;
- słucha rytmicznych odgłosów np. tik-tak.
11 miesiąc życia:
- sprawnie stoi przy poręczy;
- zaczyna chodzić przy poręczy (pojawienie się chodu może nastąpić do 18 miesiąca życia, jednak warto skonsultować się z fizjoterapeutą, jeśli początki chodu nie pojawia się na tym etapie);
- wypowiada 1,2 słowa;
12 miesiąc życia:
- zaczyna rozkładać rzeczy na części;
- buduje wieżę z 2 klocków i burzy ją;
- potrafi wykonać proste polecenie;
- dotyka palcem wskazującym szczegółów zabawki;
- zamyka pudełko;
- pociąga sznurek, żeby przyciągnąć autko;
- wkłada małe rzeczy w duże;
- kontroluje wzrokiem czynności;
- mówi i robi “pa pa”;
13-16 miesiąc życia u małego dziecka:
- stoi bez podparcia;
- bawi się w klęku;
- przykuca bez trzymania;
- chodzi samo;
- bazgra trzymając kredkę – jeżeli dziecko tego nie robi, może się przydać diagnoza sensoryczna;
- przejawia złość, sympatię;
- dzieli się zabawkami i jedzeniem;
- naśladuje dorosłych;
- kieruje uwagą innych;
- powtarza słowa (po swojemu).
17-20 miesiąc życia:
- chodzi po nierównym terenie;
- chodzi tyłem;
- wchodzi po schodach krokiem dostawnym;
- wkłada klocki zgodnie z otworami w segregatorze;
- wydaje i rozpoznaje różne dźwięki;
- odnajduje związek między dźwiękiem a źródłem;
- je łyżeczką;
- próbuje zdjąć buty, skarpety, spodnie.
24 miesiąc życia:
- biega, wspina się;
- zeskakuje z 1 schodka;
- stoi chwilę na jednej nodze;
- obie ręce coraz lepiej współpracują;
- potrafi nawlekać korale;
- lubi bawić się w chowanego.
26 miesiąc życia:
- wchodzi po schodach naprzemiennie;
- sprawnie jeździ na rowerku trójkołowym / biegówce – może tu się przydać diagnoza sensoryczna (przetwarzania bodźców przez dziecko);
- tworzy trójwymiarowe konstrukcje z klocków;
- uczy się określeń o stosunkach przestrzennych;
- zakłada niektóre ubrania;
- zaczyna współpracować z innymi dziećmi;
- zadaje dużo pytań;
- zaczyna mówić o sobie “ja”.
30-42 miesiąc życia:
- zaczyna biegać;
- ma milion pomysłów na zabawę;
- łapie miękką piłkę jedną ręką;
- klasyfikuje przedmioty;
- zaczyna używa nożyczek;
- maluje proste rzeczy np. krzyżyk i koło;
- używa łyżki i widelca;
- pije z kubka bez rozlewania;
- odpina duże guziki;
- globalnie zapamiętuje wyrazy.
3 – 4 rok życia dziecka:
- ruchy są harmonijne i płynne;
- skacze na 1 nodze;
- lepi z plasteliny proste figury;
- rysuje głowonogi;
- rozpoznaje małe detale;
- opowiada proste historyjki z zachowaniem chronologii.
Etapy rozwoju małego dziecka to tylko wskazówka
Drodzy Rodzice pamiętajcie proszę, że powyższy opis to tylko wskazówka – tempo rozwoju dzieci jest różnorodne, bo każde dziecko jest inne, dlatego etapy rozwoju małego dziecka mogą być przesunięte względem wieku. Dzieci wykonują pewne czynności w innym czasie niż rówieśnicy, nie tylko z powodu zaburzeń rozwojowych, ale także z powodu np. różnic w zabawie z rodzicem (nie bawimy się z dzieckiem w coś co jest w tabeli, ale w coś innego i nasze dziecko potrafi zrobić coś innego).
Niemniej, jeżeli czujecie Państwo, że coś jest nie tak (ufajmy swojemu instyktowi) to warto skonsultować się ze specjalistą np. nasze dziecko nie lubi pewnych faktur, nie potrafi jeździć na biegówce to warto wykonać diagnozę sensoryczną. Warto zaglądać na etapy rozwoju małego dziecka i wykorzystywać zawartą w nich wiedzę do wymyślania zabaw w domu, bo dzieci uczą się rzeczy poprzez doświadczanie np. dziecko ma budować wieżę z 2 klocków? Nie zrobi tego, nie bawiąc się wcześniej klockami.